ბოლო ექვსი თვის განმავლობაში, ევროკავშირის ქვეყნების თითქმის ნახევარმა (13 ქვეყანა) აწარმოა უფრო მეტი ელექტროენერგია ქარიდან და მზისგან ვიდრე წიაღისეული საწვავისგან.
ენერგეტიკული კვლევითი ცენტრის Ember-ის ახალმა ანალიზმა აჩვენა, რომ ქარისა და მზისგან მიღებული ელექტროენერგია ბოლო ექვს თვეში გაიზარდა 30 პროცენტამდე, ვიდრე წიაღისეული საწვავის 27 პროცენტი. დარჩენილი 43 პროცენტი კი შედგებოდა ჰიდროენერგეტიკის, ბირთვული და სხვა წყაროების ნაზავით. წიაღისეული საწვავიდან მიღებული ელექტროენერგია იმავე პერიოდში 17 პროცენტით შემცირდა – მიუხედავად იმისა, რომ მოთხოვნა გაზის ფასების კრიზისის შედეგად გამოსწორდა. ევროკავშირის მიერ ქარისა და მზის ენერგიის მუდმივმა გამოყენებამ გადააჭარბა მოთხოვნის ამ ზრდას.
„ქარისა და მზის მატებასთან ერთად, წიაღისეული საწვავის როლი მცირდება“, ამბობს Ember-ის ანალიტიკოსი დოქტორი კრის როსლოუ. „ჩვენ ვხედავთ ისტორიულ ცვლილებას ენერგეტიკულ სექტორში და ეს სწრაფად ხდება.
ზომიერმა ამინდმა და ჰიდროელექტროენერგიის კარგმა შესრულებამ ასევე ხელი შეუწყო ევროკავშირის წიაღისეული საწვავის წარმოების შემცირებას. მაგრამ ქარისა და მზის ზრდა იყო ყველაზე დიდი ფაქტორი Ember-ის ანალიზის მიხედვით.
ეს ყველაფერი კი დაიწყო 2023 წლიდან, მას შემდეგ რაც მოხდა ქარისა და მზის ელექტროენერგიების გამომუშავების სიმძლავრის რეკორდული მატება. ევროკავშირის ბევრმა წევრმა ქვეყანამ დაიწყო პოლიტიკა, რათა დააჩქაროს გადასვლა ამ ორ განახლებად ენერგიაზე და შეამციროს მათი დამოკიდებულება იმპორტირებულ ბუნებრივ აირზე.
ნებართვების გამარტივების გაგრძელება ასევე ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება ქარისა და მზის მეტი მზის მიწოდებისთვის. ემბერის თქმით, ევროკავშირს ასევე სჭირდება უფრო მარტივი წესები ძველი ქარის ელექტროსადგურების განახლებისთვის და პროცედურების ნებართვისთვის, სადაც ეს შესაძლებელია.
აუქციონები კვლავაც იქნება გადამწყვეტი მექანიზმი განახლებადი ენერგიის განვითარების მხარდასაჭერად და მთავრობებს შეუძლიათ, რომ კიდევ უფრო გაზარდონ ჩართულობა ამ კუთხით.
ევროკავშირის რომელი ქვეყნები გამოიმუშავებენ უფრო მეტ ენერგიას მზისა და ქარისგან, ვიდრე წიაღისეული საწვავიგან?
ქარმა და მზემ გადაასწრო წიაღისეული საწვავს ევროკავშირის 13 წევრ ქვეყანაში: ავსტრია, ბელგია, დანია, ფინეთი, საფრანგეთი, გერმანია, უნგრეთი, ლიტვა, ლუქსემბურგი, პორტუგალია, ესპანეთი, ნიდერლანდები და შვედეთი.
ეს ქვეყნები ერთად შეადგენენ ევროკავშირის ელექტროენერგიის მთლიანი მოთხოვნის 70 პროცენტს, დანარჩენი 30 პროცენტი კი 14 ქვეყანაშია გავრცელებული. სულ რაღაც ხუთი წლის წინ, 27-დან მხოლოდ ოთხმა ქვეყანამ გამოიმუშავა მეტი ელექტროენერგია ქარისა და მზისგან, ვიდრე წიაღისეული საწვავისგან.
ბელგიამ, გერმანიამ, უნგრეთმა და ნიდერლანდებმა 2024 წლის პირველ ექვს თვეში პირველად მიაღწიეს ამ შედეგს.
2024 წლის პირველ ნახევარში ევროკავშირის წიაღისეული საწვავის წარმოების ვარდნის სამი მეოთხედი ხუთმა ქვეყანამ შეადგინა: ბელგია, საფრანგეთი, გერმანია, იტალია და ესპანეთი. გერმანიამ ყველაზე დიდი ვარდნა დაფიქსირდა ქვანახშირის გამომუშავების მეოთხედზე მეტით შემცირების გამო.
სხვა ქვეყნებმა ასევე მიაღწიეს განახლებადი ენერგიის მნიშვნელოვან ეტაპებს ბოლო ექვსი თვის განმავლობაში. მაისში, ესპანეთში ელექტროენერგიის წარმოების ნახევარზე მეტი პირველად მოდიოდა ქარისა და მზისგან. პოლონეთმა ქარისა და მზისგან მიღებული ელექტროენერგიის მესამედის ზღვარს მიაღწია იმავე თვეში და უნგრეთმა დაამყარა თანმიმდევრული რეკორდები მზის ენერგიის გენერირებისთვის მიმდინარე წლის აპრილში, მაისში და ივნისში.
დოქტორ როსლოუს თქმით, ქარისა და მზის ენერგიის გავრცელების ტემპმა ბევრი ადამიანის მოლოდინს გადააჭარბა. მან ასევე საშუალება მისცა წევრ სახელმწიფოებს შეამცირონ წიაღისეული საწვავის არასტაბილური ფასების ზემოქმედება.
“ქარი და მზე ახლა ახალი ენერგიის ყველაზე კონკურენტუნარიანი წყაროა, ევროპის ლიდერებმა შეძლეს შეექმნათ შესაბამისი პირობები მათი განვითარებისთვის, შესაბამისად მეტია ინვესტორების ჩართულობაც, რადგან მინიმუმამდება დაყვანილი ტექნიკური რისკები და დაბრკოლებები.”
„სხვა წევრ ქვეყნებს, როგორიცაა პოლონეთი და საბერძნეთი, ჯერ არ მიუღწევიათ ამ ეტაპს, მაგრამ აჩვენებენ ქარისა და მზის ენერგიის მართლაც შთამბეჭდავ ზრდას. მაგალითად, მზის გენერაცია პოლონეთში 37 პროცენტით გაიზარდა 2024 წლის პირველ ნახევარში. ეს მეოთხე უდიდესი აბსოლუტური ზრდა ევროკავშირის ნებისმიერ წევრ ქვეყანას შორის იმ პერიოდში“.
“ვხედავთ, რომ ხდება, განახლებადი ენერგიების მასშტაბური ზრდა, საჭიროა, რომ მოხდეს ახალი პროექტების განვითარება, რათა დავრწმუნდეთ, რომ ქვეყნები მაქსიმალურად ისარგებლებენ ქარისა და მზის მიერ მოწოდებული იაფი და უხვი ენერგიით” – აცხადებს დოქტორი როსლოუ.